“De gespannen sfeer heeft me diep geraakt. Als ondernemer wil je grip houden op alles, maar toen stonden we machteloos toe te kijken. Nee, dit wil ik nooit meer meemaken,” blikt supermarktmanager Erwin Steendam van de Jumbo in Nootdorp terug op de coronapandemie, inmiddels vijf jaar geleden.
Overvolle voorraad, een wereld van verschil
Grijnzend loopt Steendam door zijn supermarkt, meldt Omroep West, wijzend naar de torenhoge stapels wc-papier. “Vijf jaar geleden zag dit er heel anders uit. Ik denk dat er nog steeds mensen zijn die hun voordeur nauwelijks open krijgen van alle gehamsterde rollen,” grapt hij. Maar achter die grap schuilt een bizarre werkelijkheid. “Van de ene op de andere dag bevonden we ons in een onwerkelijke situatie. Mensen sloegen massaal voorraden in van producten waar ze normaal maanden mee deden. De paniek was overal voelbaar, ook hier in Nootdorp.”
Een beklemmende sfeer
De sfeer in de winkel sloeg abrupt om. “Terwijl veel bedrijven de deuren moesten sluiten, bleven wij open – we móésten openblijven. Dat zorgde voor een vreemde, beklemmende situatie in ons dorp.”
Er ontstonden al snel twee kampen: klanten die de maatregelen accepteerden en anderen die weigerden een mondkapje te dragen of afstand te houden. “Die kwamen elkaar tegen in de beperkte ruimte van de supermarkt. Dat gaf spanningen, vooral omdat Nootdorp een hechte gemeenschap is waar mensen elkaar kennen.”
Handhaving bij de deur
Steendam en zijn team besloten de regels strikt na te leven. “Bij de ingang stonden medewerkers van restaurantketen La Place, die vanwege de sluiting van hun restaurants bij ons aan de slag konden. Zij fungeerden als gastvrouwen en -heren en vroegen vriendelijk maar resoluut of klanten hun handen wilden desinfecteren en afstand wilden houden. Dit gebeurde overal, maar in een kleinere plaats als Nootdorp viel het extra op.”
Sommige klanten weigerden en werden de winkel uitgezet. “Dat was noodzakelijk om de veiligheid van iedereen te waarborgen. Het voelde onwerkelijk.”
Hamsteren en lege schappen
Naast de spanningen zorgde het hamstergedrag voor grote logistieke uitdagingen. “Supermarkten zijn ingericht op normale verkoop. Wanneer mensen plots enorme hoeveelheden inslaan, gaat het mis. In een kleinere gemeenschap als Nootdorp was het extra schrijnend: buren zagen elkaar hamsteren en dat leidde soms tot irritaties.”
De computersystemen konden de plotselinge vraag niet aan. “Normaal verkopen we dertig pakken wc-papier per dag, ineens waren dat er zevenhonderd. Dan raakt het systeem in de war.”
Steendam had regelmatig contact met de naastgelegen Albert Heijn en Lidl. “Maar als zij zonder voorraad zaten, konden wij ook weinig doen. Zelfs de gemeente stond machteloos. Hier in Nootdorp voelden we die afhankelijkheid extra sterk.”
Spanningen, schelden en duwen
De anderhalve meter afstand bleek in de praktijk moeilijk te handhaven. “We hadden looproutes, maar als klanten die niet volgden, ontstonden discussies en zelfs vechtpartijen.”
“Bloed vloeide niet, maar er werd gescholden en geduwd. Dan moesten wij ertussen springen en de boel sussen. Dat hoort niet bij ons werk, maar het moest. Ook dat was in een dorp als Nootdorp extra voelbaar: je komt elkaar daarna gewoon weer tegen op straat.”
Wat is gebleven?
Terug in de winkel wijst Steendam op een witte zuil bij de inleverautomaten. “De desinfectiedoekjes laten we gewoon staan, net als de handdesinfectie bij de ingang. Sommige klanten maken er nog steeds gebruik van, zeker in de wintermaanden.”
De gastvrouwen en -heren zijn verdwenen, het magazijn ligt weer vol en de rust is teruggekeerd. “Die nare sfeer? Nee, die wil ik nooit meer meemaken. En hopelijk hoeft Nootdorp dit ook nooit meer te ervaren.”